طراحی مدل تشخیص و بهره برداری از فرصتهای کارآفرینانه در صنایع غذایی ایران با تاکید بر نقش دانش بازار و تکنولوژی

کارآفرینی را می توان بصورت خلاصه تشخیص و بهره برداری از فرصتها تعریف نمود و تشخیص فرصت نقشی اساسی در این فرآیند ایفا می نماید. کارآفرین میبایست محیط بازار را خوب درک نموده، نیروهای مشتق و عوامل بحرانی را شناسایی کرده و به رابطه پویای واقعی در بین این اجزا پی ببرد. از طرف دیگر برخی نقش کارآفرین را بازسازی یا منقلب کننده الگوی تولید از طریق بهره برداری از یک اختراع یا یک راه حل فن آورانه که قبلاً بکار گرفته نشده، درحالیکه تولید را بهبود می بخشد و یا محصولات جدیدی را خلق می نماید، می دانند. در این تحقیق که از نوع توصیفی – اکتشافی می باشد، با رویکرد پژوهش ترکیبی، مدل مفهومی جدیدی در زمینه تاثیر دانش بازار و دانش فن آوری بصورت مستقیم و در تعامل با یکدیگر، برروی تشخیص و بهره برداری از فرصتها را ارائه می نماید. مدل مفهومی اولیه بر اساس تحقیقات قبلی در زمینه های مرتبط استخراج و سپس طی دو مرحله ارزیابی گردید. ابتدا با بکارگیری مصاحبه نیمه ساختاریافته، مدل استنتاجی از پیشینه تحقیق، با استفاده از آرای 83 نفر از خبرگان حوزه صنایع غذایی ودانشگاهی مورد ارزیابی قرار گرفته، روایی و پایایی آن مورد بررسی قرار گرفت. در این مرحله علیرغم تایید مفاهیم، ابعاد و مدل مفهومی، برخی شاخصهای جدید توسط خبرگان پیشنهاد گردید. در مرحله دوم نیز با هدف ارزیابی وضعیت موجود شرکتهای صنایع غذایی نسبت به جمع آوری داده های عملیاتی 130 شرکت اقدام و بر مبنای تجزیه و تحلیلهای انجام شده، مدل مفهومی مورد ارزیابی قرار گرفت. با استفاده از نرم افزار pls و spss الگوی معادلات ساختاری هر دو مرحله پژوهش استخراج گردید. تحلیلهای آماری با رویکرد اعتباریابی متقابل انجام و نتایج تحلیلهای هر دو مرحله، مدل مفهومی را (پس از حذف برخی از شاخصها به منظور افزایش ضریب آلفای کرونباخ) تایید نمود. یافته های این پژوهش می تواند گامی نو در جهت آشتی بین دو دیدگاه کارآفرینی بازار محور و فن آوری محور تلقی گردد که با ارائه مدلی ترکیبی-تعاملی، تاثیر مستقیم و متقابل دانش بازار و دانش فن آوری را بر تشخیص و بهره برداری از فرصتهای کارآفرینانه تایید می نماید. نتایج این پژوهش می تواند به عنوان راهنمایی برای سیاستگذاران دولتی، صاحبان صنایع و محققان در جهت دهی سازماندهی فعالیتهای کارآفرینانه مبتنی بر دانش مورد استفاده قرار گیرد.